Οδοιπορικό στις Αβδανίτες Μυλοποτάμου

 

Υπάρχει ένα χωριό σβησμένο απ'τον χάρτη. Απομεινάρι ένδοξων εποχών, θύμα της μαζικής μετανάστευσης στα αστικά κέντρα για ένα καλύτερο μέλλον. Από την παλιά εθνική οδό Ηρακλείου-Ρεθύμνου, στρίβουμε από τον Άγιο Σύλλα προς τον ορεινό Μυλοπόταμο. Μετά το χωριό Δαμάβολος υπάρχει η σήμανση για Αβδανίτες στα δεξιά. Αντικρύζοντας από μακριά το χωριό, στην απέναντι πλαγιά, νοιώθει κανείς σα να'χει μπεί στη μηχανή του χρόνου κι να'χει βρέθει σε άλλους χρόνους και καιρούς. Περνώντας το ρυάκι, παρακλάδι του Γεροποτάμου το πρώτο που συναντάς είναι η πλατεία του χωριού.

 

Εκεί σε υποδέχεται ο γερο-Πλάτανος. Με τον τεράστιο κορμό και τον παχύ ίσκιο από τα κλαδιά και το φύλλωμά του, αγέροχος και σιωπηλός αναρωτιέσαι πόσους ανθρώπους, πόσες χαρές, πόσα μαντάτα και πόσες κραυγές μες στους αιώνες έχει γνωρίσει. Ο πλάτανος μαρτυρά την παρουσία υγρότοπου, έτσι στη πλατεία βρίσκεται η Βρύση (Βρού) του χωριού. Αποτελείται από δυο κρήνες που κατασκευάστηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα και αναπαλαιώθηκαν από το Δήμο τη προηγούμενη δεκαετία. Το νερό τρέχει άφθονο χειμώνα-καλοκαίρι, δροσίζοντας τους περαστικούς αλλά και τους κάτοικους της γύρω περιοχής. Η ύπαρξη αυτής της βρύσης λειτουργεί και ως πηγή ζωής στο χωριό καθώς είναι ο μόνος ίσως λόγος για κάποιον να λοξοδρομήσει και να περάσει από τις Αβδανίτες.

Το χωριό έχει ιστορία. Τα ερείπια της Μονής της Αγίας Ειρήνης, δίπλα στο ποτάμι, όπου οι μοναχοί επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σκότωναν έναν-έναν τους τούρκους κάτοικους των Αβδανιτών, ένας μάλιστα κτίστηκε σε τρόχαλο (ξερολιθιά) περιβολιού. Οι πράξεις τους έγιναν σύντομα αντιληπτές και η θανάτωσή τους ήταν παραδειγματική. Η εκκλησία της Αγίας Άννας, στην αυλή της οποίας υπάρχουν αρχαία ευρήματα εκκλησίας και νεκροταφείου από Βυζαντινής εποχής. Η κεντρική εκκλησία, που λειτουργεί σποραδικά από τον παπά της περιοχής, είναι η Ζωοδόχος Πηγή όπου συνηθιζόταν ανήμερα της γιορτής να πραγματοποιείται πανηγύρι.

Εμπορική δράση δεν υπάρχει. Οι μόνιμοι κάτοικοι συνεχώς λιγοστεύουν. Οι νέες οικογένειες είναι μετρημένες και ο μέσος όρος ηλικίας συνεχώς αυξάνει.  Το χωριό όμως πάντα παίρνει ζωή το καλοκαίρι. Οι απανταχού Αβδανιτιανοί, κυρίως εξ'Αθηνών ορμώμενοι, φροντίζουν με λαχτάρα να επισκεφτούν τον γραφικό αυτόν μικρό τόπο. Αναμνήσεις από τα παιδικά τους χρόνια, ζεστοί γνώριμοι άνθρωποι, ηρεμία, απόδραση από τη μιζέρια της πόλης. Πολλοί ρομαντικοί ονειρεύονται να επιστρέψουν στο χωριό. Ίσως μερικοί να το τολμήσουν. Μακάρι κάποιοι να τα καταφέρουν. 

   

Πάσχα στη πόλη

[Ιδιωτική Οδός]

Η σχέση μου με την εκκλησία δεν είναι και η καλύτερη. Από πεποίθηση; από βαρεμάρα; από αντίδραση; Δεν έχω καταλήξει ακόμα ομολογώ. Αυτό όμως που πιστεύω ακράδαντα είναι οτι ο καλός χριστιανός, μωαμεθανός, βουδιστής, ο καλός πιστός σε κάθε διαφορετική θρησκεία δε φαίνεται από την τήρηση των τελετουργικών και τις δοξολογίες αλλά από τη συμπεριφορά του απέναντι στους ανθρώπους και τη στάση ζωής εν γένει.

Η μοναδική μέρα του έτους όπου επισκέπτομαι αυτοβούλως την εκκλησία, είναι η Μ.Παρασκευή. Το κατανυκτικό κλίμα, διάσπαρτο στους δρόμους της πόλης, είτε από λαογραφικό ενδιαφέρον είτε από θρησκευτικό, σίγουρα δε σ'αφήνει ανεπηρέαστο. Από το πρωί ξεκινάει η μέρα με τις καμπάνες να χτυπούν πένθιμα και κορυφώνεται το βράδυ με τη περιφορά του επιταφίου. Οι δρόμοι μοσχοβολάνε ανθόνερο, ραντισμένοι κυρίως απ'τα ανθοπωλεία της πόλης. Λίγο πριν τελειώσει ο εσπερινός, κόσμος παρατάσσεται στα πεζοδρόμια περιμένοντας να δεί την περιφορά. Η πομπή ξεκινάει μεγαλειώδης και καθηλωτική. Η φιλαρμονική ορχήστρα του Δήμου προπορεύεται, παίζοντας  το πένθιμο εμβατήριο Sventura (Συμφορά) του Mariani. Οι κάτοικοι της περιοχής βγαίνουν στα μπαλκόνια τους και ραίνουν με ροδοπέταλα από ψηλά τον επιτάφιο. Και ξωπίσω ακολουθεί πλήθος κόσμου, βουβοί, με αναμένα κεριά στα χέρια, αναλογιζόμενοι πότε τα Πάθη του Χριστού και πότε τα προσωπικά τους πάθη, προσδωκόντας την Ανάσταση.

Κι ύστερα. Ύστερα, όπως μετά από κάθε κηδεία τρώμε και πίνουμε στη μνήμη του αποθανόντα, έτσι και τη Μ.Παρασκευή. Σε κάθε γωνιά της πόλης, κάθε μικρή ταβέρνα και κάθε καφενείο ψήνεται χταπόδι στα κάρβουνα. Μαζί με ουζάκι και άλλους νηστίσιμους μεζέδες μαζεύονται οι παρέες στα στρογυλλά σιδερένια τραπεζάκια και κάνουν βεγγέρα. Οι πρεσβύτεροι αναπολούν άλλες εποχές, οι οικογενειάρχες προγραμματίζουν τα καλέσματα και τις τελευταίες προετοιμασίες για τη Κυριακή του Πάσχα και οι νεότεροι, ως επί των πλείστων φοιτητές διασκορπισμένοι ανά την Ελλάδα, βρίσκουν ευκαιρία να βρεθούν τώρα με παλιούς συμμαθητές και φίλους. Η συνάθροιση γύρω απ'το τραπέζι θεωρείται ιερή στιγμή από αρχαιοτάτων χρόνων. Δίνει τροφή όχι μόνο στο σώμα αλλά και στο πνεύμα.

Είτε βρίσκεσαι στη πόλη είτε στο χωριό, το ελληνικό Πάσχα θαρρώ πως έχει τα πιό έντονα χρώματα, αρώματα και μουσικές από κάθε άλλο μέρος στο κόσμο. Καλό Πάσχα λοιπόν! Είθε το Άγιο Φως να μας φωτίσει το δρόμο μας.

Συναισθήματα υπάρχουν.

Βουλιάζεις κάθε μέρα απ'τα προβλήματα. Βάλλεσαι από παντού. Ο κόσμος που συναναστρέφεσαι, οι ειδήσεις στη τηλεόραση, οι απόψεις στα social networks. Χάνεσαι στις σκέψεις σου. Χτίζεις ένα κάστρο γύρω σου για να προστατευτείς. Αποξενώνεσαι μέρα με τη μέρα. Όμως υπάρχει δίπλα σου κάποιος που ουρλιάζει και δεν ακούς, η ψυχή του κλαίει και δεν ακούς, μπορείς να τον βοηθήσεις αλλά εσύ δεν ακούς. Είναι ο γείτονάς σου, πες του μια καλημέρα. Είναι ο πεζός στο δρόμο, δωσ' του προτεραιότητα. Είναι ο συνάδελφός σου, χαιρέτησέ τον. Είναι η υπάλληλος στο super market, χαμογέλασέ της. Είναι η θεία σου από το χωριό, παρ'την ένα τηλέφωνο. Είναι η 6χρονη ανιψιά σου, διάβασέ της ένα παραμύθι. Είναι ο φίλος σου ο Μήτσος, πες του να πάτε για μια μπύρα. Είναι η σύντροφός σου, δωσ'της μια ζεστή αγκαλιά. Μπορείς να κάνεις οικονομία στα χρήματα, στο φαγητό, στα ρούχα, στη βενζίνη, στα τσιγάρα. Μη κάνεις οικονομία στα συναισθήματά σου. Μη τα σφίγγεις μέσα σου να σε πνίγουν. Άφησέ τα ελεύθερα, σα χείμαρρος να σε ξεπλύνουν. Αν θες να λέγεσαι άνθρωπος.