Οδοιπορικό στις Αβδανίτες Μυλοποτάμου

 

Υπάρχει ένα χωριό σβησμένο απ'τον χάρτη. Απομεινάρι ένδοξων εποχών, θύμα της μαζικής μετανάστευσης στα αστικά κέντρα για ένα καλύτερο μέλλον. Από την παλιά εθνική οδό Ηρακλείου-Ρεθύμνου, στρίβουμε από τον Άγιο Σύλλα προς τον ορεινό Μυλοπόταμο. Μετά το χωριό Δαμάβολος υπάρχει η σήμανση για Αβδανίτες στα δεξιά. Αντικρύζοντας από μακριά το χωριό, στην απέναντι πλαγιά, νοιώθει κανείς σα να'χει μπεί στη μηχανή του χρόνου κι να'χει βρέθει σε άλλους χρόνους και καιρούς. Περνώντας το ρυάκι, παρακλάδι του Γεροποτάμου το πρώτο που συναντάς είναι η πλατεία του χωριού.

 

Εκεί σε υποδέχεται ο γερο-Πλάτανος. Με τον τεράστιο κορμό και τον παχύ ίσκιο από τα κλαδιά και το φύλλωμά του, αγέροχος και σιωπηλός αναρωτιέσαι πόσους ανθρώπους, πόσες χαρές, πόσα μαντάτα και πόσες κραυγές μες στους αιώνες έχει γνωρίσει. Ο πλάτανος μαρτυρά την παρουσία υγρότοπου, έτσι στη πλατεία βρίσκεται η Βρύση (Βρού) του χωριού. Αποτελείται από δυο κρήνες που κατασκευάστηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα και αναπαλαιώθηκαν από το Δήμο τη προηγούμενη δεκαετία. Το νερό τρέχει άφθονο χειμώνα-καλοκαίρι, δροσίζοντας τους περαστικούς αλλά και τους κάτοικους της γύρω περιοχής. Η ύπαρξη αυτής της βρύσης λειτουργεί και ως πηγή ζωής στο χωριό καθώς είναι ο μόνος ίσως λόγος για κάποιον να λοξοδρομήσει και να περάσει από τις Αβδανίτες.

Το χωριό έχει ιστορία. Τα ερείπια της Μονής της Αγίας Ειρήνης, δίπλα στο ποτάμι, όπου οι μοναχοί επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σκότωναν έναν-έναν τους τούρκους κάτοικους των Αβδανιτών, ένας μάλιστα κτίστηκε σε τρόχαλο (ξερολιθιά) περιβολιού. Οι πράξεις τους έγιναν σύντομα αντιληπτές και η θανάτωσή τους ήταν παραδειγματική. Η εκκλησία της Αγίας Άννας, στην αυλή της οποίας υπάρχουν αρχαία ευρήματα εκκλησίας και νεκροταφείου από Βυζαντινής εποχής. Η κεντρική εκκλησία, που λειτουργεί σποραδικά από τον παπά της περιοχής, είναι η Ζωοδόχος Πηγή όπου συνηθιζόταν ανήμερα της γιορτής να πραγματοποιείται πανηγύρι.

Εμπορική δράση δεν υπάρχει. Οι μόνιμοι κάτοικοι συνεχώς λιγοστεύουν. Οι νέες οικογένειες είναι μετρημένες και ο μέσος όρος ηλικίας συνεχώς αυξάνει.  Το χωριό όμως πάντα παίρνει ζωή το καλοκαίρι. Οι απανταχού Αβδανιτιανοί, κυρίως εξ'Αθηνών ορμώμενοι, φροντίζουν με λαχτάρα να επισκεφτούν τον γραφικό αυτόν μικρό τόπο. Αναμνήσεις από τα παιδικά τους χρόνια, ζεστοί γνώριμοι άνθρωποι, ηρεμία, απόδραση από τη μιζέρια της πόλης. Πολλοί ρομαντικοί ονειρεύονται να επιστρέψουν στο χωριό. Ίσως μερικοί να το τολμήσουν. Μακάρι κάποιοι να τα καταφέρουν.